Etiket: Hava Debisi

Endüstriyel tesislerde hava kalitesi, hem çalışan sağlığı hem de üretim verimliliği için hayati önem taşır. Üretim süreçlerinde ortaya çıkan toz, hem insan sağlığını tehdit eder hem de makine ve ekipmanların ömrünü kısaltır. Bu sorunun en etkili çözümü ise doğru projelendirilmiş bir toz toplama sistemidir.

Peki, işletmeniz için “doğru” toz toplama sistemini seçerken nelere dikkat etmelisiniz? Bu yatırımın bir maliyet kalemi değil, uzun vadeli bir verimlilik aracına dönüşmesi için hangi kriterleri göz önünde bulundurmalısınız?

İşte size adım adım yol gösterecek, kritik noktaları içeren kapsamlı satın alma rehberimiz.

1. Adım: Performans Kriterlerini Netleştirin

Her makinede olduğu gibi, burada da en önemli soru şudur: Performansı nasıl ölçeceğiz? Başarılı bir sistemi başarısız olandan ayıran temel kriterleri belirleyerek işe başlamalısınız.

Hava Kalitesi Hedefi mi, Hava Debisi mi?

• Kişisel Maruziyet Sınırına Göre Hava Kalitesi: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, her proses için çalışanların maruz kalabileceği yasal toz sınırlarını belirlemiştir. İlk bakışta, bu sınırların altında bir hava kalitesi talep etmek en mantıklı hedef gibi görünür. Ancak dikkat! Ortamdaki toz kirliliğinin genellikle sadece yarısı, üretim sırasında etrafa saçılan “uçuşan tozlardan” kaynaklanır. Diğer yarısı ise dökülen malzemelerin insan ve araç trafiğiyle yeniden havalanmasıyla oluşur.
  1. Sonuç: Sadece uçuşan tozları toplayan bir sistem alıyorsanız, tek başına hava kalitesi hedefini tutturmak zordur. Ancak projeye yüksek basınçlı yerden süpürme sistemlerini de dahil ederseniz, işte o zaman bu hedef tam on ikiden vurulabilir.
• Süzülecek Hava Debisine Göre Kabul Kriteri: Toz toplama sistemlerinde kapasite, en basit tanımıyla “saatte süzülen hava miktarı” (m3/saat) olarak ifade edilir. Bu, daha somut ve ölçülebilir bir kriterdir. Peki, ihtiyacınız olan debiyi nasıl bileceksiniz?
  1. Makine Üreticisinin Verileri: Global standartlarda üretim yapan firmalar, makineleri için gereken toz emiş debisini mutlaka belirtir ve bir bağlantı noktası bırakır. Eğer bir üretici bu bilgiyi veremiyorsa, o makinenin tasarımına şüpheyle yaklaşmakta fayda var.
  2. Literatür Hesaplamaları: Konveyör bant, elek, kırıcı gibi standart ekipmanlar için gerekli emiş noktaları ve debi değerleri, mühendislik literatüründe ve güvenilir kaynaklarda mevcuttur. (Örneğin, ASEL Teknik web sitesindeki dokümanlar bölümü bu konuda faydalı bir rehber sunmaktadır.)
  3. Kesit Alan Üzerinden Hesaplama: Tozumanın olduğu her noktada, tozu havayla birlikte yakalamak için gereken bir “yakalama hızı” vardır. Bu hızı sağlayacak davlumbaz kesit alanı ölçülendirildiğinde, her bir nokta için gerekli hava debisini hesaplamak oldukça kolaydır.

2. Adım: Mekanik Kriterleri Masaya Yatırın

Sistemin kalbi ne kadar sağlamsa, o kadar uzun ömürlü ve verimli çalışır. İşte dikkat etmeniz gereken mekanik detaylar:

• Fark Basınç Değeri: Bu değer, filtrelerinizin ne kadar tıkandığının en net göstergesidir. Sistem ilk devreye alındığında fark basınç değerinin 1.000 Pascal’dan büyük olmaması ve bu değeri en az bir haftalık testte koruması beklenir. İyi bir sistemde, 6 aylık kullanım sonunda bu değerin 1.500 Pascal’ı geçmemesi hedeflenir. Bu, filtre elemanlarının doğru seçildiğinin ve yeterli sayıda olduğunun kanıtıdır.
• Filtre Torbası Yerleşimi ve Boyutu:
  • Torbalar arasına yeterli mesafe bırakılmazsa, hava akışı hızlanır, bu da hem temizliği (silkelemeyi) zorlaştırır hem de torbaları hızla aşındırır.
  • Kritik Bilgi: Literatür, 2 metreden uzun torbaların uç kısımlarının verimli temizlenemediğini ve kısa sürede tıkandığını göstermektedir. Bu nedenle torba boyunu 2 metre ile sınırlandırmak, sistemin ömrü için akıllıca bir kriterdir.
• Silkeleme (Jet-Pulse) Valfleri: Genellikle 1” veya 1 ½” çapında valfler kullanılır. Şartnamenizde hangi tip valfin kullanılacağını ve her bir valfin maksimum kaç metrekarelik torba alanını temizleyeceğini belirtmelisiniz.
• Toz Boşaltım Sistemi: Toplanan tozu nasıl bertaraf edeceksiniz? Bir big-bag torbaya mı, bir siloya mı aktarılacak? Mümkünse, personel gerektirmeyen otomatik bir boşaltım sistemi seçmek, uzun vadede size hem zaman hem de iş gücü kazandırır.
• Minerale Özel Önlemler: İşlenecek malzemenin aşındırıcılığı, nemi veya sıcaklığı gibi faktörler, hem filtre materyalinin hem de sistemin gövde çeliğinin seçiminde doğrudan etkilidir.
• Vakum Fanı Özellikleri: Fan, sistemin motorudur. Gürültü seviyesi, çark devri, motor ve rulman markası, yağlama metodu ve titreşim sınır değerleri gibi detayları mutlaka şartnamenize ekleyin.

3. Adım: Elektrik ve Otomasyon Gereksinimlerini Belirleyin

Modern bir sistem, akıllı bir kontrol altyapısı gerektirir. Kumanda panonuzun aşağıdaki kontrolleri yapabildiğinden emin olun:

• Toz biriktirme haznesinde seviye kontrolü
• Yeterli basınçta silkeleme havası kontrolü
• Filtre kirlilik (fark basınç) takibi
• Fan motoru amper kontrolü
• Sistemin hizmet ettiği makinelerle senkronize çalışıp durması
• Arıza durumunda ışıklı/sesli uyarı vermesi

Ayrıca, sistemin genel kontrolü için PLC ve operatör ekranı kullanılıp kullanılmayacağını ve panoda yer alacak şalt malzemelerinin (kontaktör, sigorta vb.) markalarını belirterek kalite standardınızı ortaya koyabilirsiniz.

4. Adım: Diğer Önemli Hususları Gözden Kaçırmayın

• Boru, Davlumbaz ve Baca: Toz toplama sistemi kalp ise, boru kanalları da damarlardır. Kanallar olmadan sistemin bir anlamı yoktur. Doğru fan seçimi ve gerçekçi maliyet hesabı için borulama, davlumbaz ve baca projelerinin teklif aşamasında netleştirilmesi kritik öneme sahiptir.
• Gövde Kumlama ve Boyası: Makinenizin zorlu ortam koşullarında yıllarca paslanmadan çalışabilmesi için kumlama ve boyama kalitesini (örneğin, boya markası ve kat sayısı) şartnamenizde tanımlayın.
• Referanslar: Son olarak, teklif aldığınız firmanın daha önce yaptığı benzer işleri ve referanslarını mutlaka talep edin. Başarılı projeler, en iyi güvencedir.

Sonuç olarak; bir toz toplama sistemi satın almak, sadece bir makine seçmekten çok daha fazlasıdır. Bu, işletmenizin geleceğine yapılan bir yatırımdır. Yukarıdaki kriterleri dikkatle değerlendirerek yapacağınız bilinçli bir seçim, size yıllar boyu hizmet edecek verimli, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sunacaktır.